Langs de Maas - Heropening Bovenlandse sluis - Drongelens kanaal Waalwijk - 28 november 2017
Langs de Maas - Heropening Bovenlandse sluis - Drongelens kanaal Waalwijk - 28 november 2017
De Bovenlandse sluis (eigenlijk Bovenlandsche sluis) is gebouwd in 1898. Deze sluis is het einde van het Drongelens kanaal dat begint bij het Pnem-/Essent-gebouw in Den Bosch. Het is een aftakking van de Dommel die vanuit het Bossche Broek komt en die verder gaat als Stadsdommel richting Diezebrug. (zie evt het inlaatpunt)
Als er teveel wateraanvoer is dan zorgt het Drongelens kanaal voor extra afvoer. Bij de Bovenlandse sluis wordt dat geregeld. Het kanaal buigt af tussen Drunen en Waalwijk richting Maas, aan de overkant daarvan ligt Drongelen.
Na de wet van 1883 betreffende de verlegging van de Maasmonding en de bouw daarvan in in de periode van 1887-1904 kon van 1907-1911 het Drongelens kanaal aangelegd worden. Inmiddels was er van 1896-1898 een sluizencomplex gebouwd met een stoomgemaal.
Als de Beerse Overlaat bij Oss bij hoog water doorgestoken werd bleef Den Bosch tenminste droge voeten houden.
(zie evt Moerputten en HoWaBo).
Op de presentatiebijeenkomst in 't Snoekske spraken William de Kleijn - bestuurslid van waterschap Aa&Maas, Math Dohmen - directeur bij Heijmans, Johannes Boersma - projectleider bij Aa&Maas, en Piet Drop van Heijmans.
Van de gemeente 's-hertogenbosch was geen vertegenwoordiging aanwezig.
Johannes Boersma omschreef Den Bosch dat in de delta van Brabant ligt als het afvoerputje van de provincie (op meerdere gebieden). Hij gaf een chronologisch overzicht van de sluis en vertelde over de oorlogsschade in 1944 aan gemaal en sluis. Het herstel volgde daarna met een kleiner stoomgemaal en een bredere verkeersbrug. In 1946 werd de brede Stoney-schuif (genoemd naar de ontwerper) toegevoegd aan de vier kleine schuiven. Hij liet foto's zien van de terugplaatsing van de tolwaaier-pomp. Een uniek systeem in Nederland maar niet zo effectief. Door de kleine schoepen op een rad werd het water door centrifugaalkracht omhooggestuwd.
In 1963 is het gemaal Gansoyen gebouwd en de sluis werd in 1978 een Rijksmonument. Het stoomgemaal werd gesloopt in 1985, er staat nu alleen nog een modern pompsysteem, maar de syphons voor de kruisende wetering en de pomp zijn niet meer in gebruik.
In de sluis is nu een vissluis aangebracht met oa grote stenen op de bodem waar de vissen kunnen schuilen en uitrusten. Als de schuif opengaat aan de Maaszijde kunnen de vissen binnenzwemmen. Als de schuif aan de landzijde opengaat zwemmen ze het Drongelens kanaal in. Ze worden ahw geschut. [het is dus geen vistrap zoals bij sluis Crèvecoeur.]
Hij vermeldde verder dat er een plafondbedrag van 2 miljoen afgesproken was, waar ze onder bleven, en dat daarvoor subsidie aangevraagd was. Ze waren een paar weken te laat met de aanvrage bij provincie en kregen niks waarover duidelijk onbegrip doorklonk, maar uiteindelijk kregen ze wel subsidie voor de vissluis van Rijkswaterstraat.
Piet Drop van Heijmans gaf een toelichting op het werk aan dit Rijksmonument waarvoor allerlei vergunningen nodig waren. De werkzaamheden werden daarom van 2016 verschoven naar 2017, ook omdat er alleen in de zomertijd gewerkt kon worden en er risico aan het werk zat voor wat er van onder water te voorschijn zou komen, zoals de houten schuif die vervangen moest worden. Bij het herstel na de oorlog was veel te hard beton en metselspecie aangebracht, dat leverde nu bij de renovatie moeilijkheden op. Een andere vertragende factor was flora-en-fauna. Beschermde vogels (boerenzwaluw en gele kwikstaart) die genesteld hadden ondanks de netten die na werktijd over de sluis gelegd werden. Ook een bever en drie bunzings hadden er een vast plekje.
Daarna was het tijd voor de opening ter plekke. De sluis die op afstand bediend kan worden werd handmatig gedemonstreerd. Als openingsstunt bracht een zwemmer op waterstraalpijpen drie vissen met de logo's van Aa&Maas, Royal Haskoning en van Heijmans naar de vissluis. En om de vissen vanaf de Maas de juiste weg te wijzen een bordje met de tekst Rechts aanhouden.
zie ook Langs de Maas:
- Langs de Maas met hoog water van Lith tot Den Bosch en van Waalwijk naar Den Bosch - 8 januari 2018
- vondsten Julius Caesar Maren Kessel
- museum Hertogsgemaal Gewande
- Blauwe sluis Gewande
- toneel in de uiterwaarden in Lith
- theaterroute in Oijen
en ook
Waterschap Aa & Maas - Start project betere waterkwaliteit - Westerbeek - 3 oktober 2018 +
over de grote droogte in 2018 en Keent aan de Maas 2019
info waterschap Aa&Maas
©2017 Gerard Monté