FOTONIEUWS

Erasmus-festival Brabant - Symposium Eutopia - Bossche monoloog - Provinciehuis - 19 november 2016

01/93 

   

Het Symposium Eutopia werd georganiseerd door het Erasmus-festival ism de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap die daarmee de serie van vier Bossche Monologen afrondde.
De regerend (huidige) proost van de Broederschap Karel Noordzij en Ans Buys voorzitter van het festival openden de dag. De Erasmus-prijs die binnenkort wordt uitgereikt door de koning bestaat al sinds 1958. Het Erasmus-festival Brabant omvat een aantal lezingen en voorstellingen, zie daarvoor de site.
Lucas de Man speelde met veel humor het eerste deel van zijn voorstelling over Europa maar de inhoud was serieus. Hij citeerde Erasmus met opmerking over Turken die misschien wel in die tijd paste. Het was de tijd waarin een levendige aflatenhandel bestond, maar er waren ook visionairen zoals Erasmus. Zijn tijd was een keerpunt tussen de 500 jaar ervoor en 500 jaar erna. Erasmus vond dat vrouwen ook mochten studeren. Macchiavelli vond dat een staat goed geleid kon worden door een verlichte vorst waarbij het volk een beetje invloed heeft.
Het was een generatie van tijdgenoten zoals Thomas More, Engeland, en Luther in Duitsland die profiteerden van de uitvinding van de boekdrukkunst. Iedereen kon nu lezen wat iemand elders dacht.Erasmus heeft zijn bekendste boek Lof der Zotheid geschreven op een reis naar Thomas More.
Daarna spraken drie duo's over een onderwerp, steeds een student 5 minuten en een "iets minder jonge spreker" mocht 15 minuten want die lezen wat langzamer aldus Lucas de Man. Enkele notities:
-Studente Isabelle Pladet is bezorgd over de veiligheid in Europa waar het op dit moment er lastig is, Brexit is een weggehaalde muur, en dan heb je nog Trump. De Commissaris van de Koning, Wim van de Donk, vond de weggehaalde muur een mooie metafoor. Het kwaad in de wereld is er altijd, maar als CvdK moet je altijd optimistisch blijven. Door de deelname van de jongeren is er een nieuwe wereld aan het ontstaan.
Het is inderdaad lastig in Europa dat ooit een pacificatieproject was, maar we zijn de mens als zelfstandig persoon een beetje kwijt. Opvattingen van de ander kunnen een bron van een nieuw begin zijn. We leven in een innovatiemaatschappij maar de markteconomie heeft geleid tot een strakke uniformiteit en eenvormigheid. We moeten blijven zorgen voor de mens, de ander.
Is de vorm van Europa nog wel goed, moeten we niet meer naar steden en regio's. Europa creëert op het moment zijn eigen populisme en de oorzaak daarvan, onzekerheid, moeten we bestrijden met vertrouwen en thuis-zijn in de regio en in de stad. Een nieuw soort econmomie wint het van het monster.
In het gesprek met de zaal over deze lezingen ging het over het hebben van idealen, over leegloop na de oorlog (60 miljoen mensen verlieten Europa), de EU heeft een andere tijd veroorzaakt, een solide basis maar er moet een actieplan komen voor Europa. Een andere opmerking was dat jongeren moeten kiezen in een oud systeem. Een student vroeg te definiëren wat dat monster precies is.
Lucas de Man zei dat het monster is wat de mogelijkheid tot twijfel weghaalt.
-Bram Roovers sprak over ongelijkheid, hij vindt dat talent en ambitie een kans moeten krijgen maar door het matereialisme is dat ondergesneeuwd. We hebben geleerd geld te gaan verdienen, de daardoor ontstane verschillen zijn nu te groot, we moeten meer ons hart achterna. Op bankiers maar ook op basisschooldocenten kijken we finacieel neer. Door technologische verniewingen komt er een verandering in de arbeidsmarkt maar het doel van leven blijft gelukkig worden.
Désanne van Brederode zag in een Net flix-serie democratie maar achter gesloten deuren gespuug en gepis, maar de serie had ook iets geruststellends. Onrust treft iedereen de vluchtelingencrisis is eigenlijk een geschenk om die samen op te vangen. Maar mensen rekenen alleen maar naar zichzelf toe. "Ik heb er toch zeker recht op maar die steuntrekkers ..." is een veilige deun van de gemakzucht. Men trekt zich niks aan van wetenschap of de ander. Mensen zijn vaak meedeogenloos als "rechtvaardigheid" toch niet bestaat, maar die mentaliteit hoeft niet de jouwe te zijn. Zwakke plekken kunnen je sterker maken. Je hoeft niet altijd "alles een plekje te geven", beh!, en al dat consumeren hoeft ook niet altijd.Zorg voor een warme plek voor elkaar. Reacties uit de zaal wezen erop dat het beleid dan aangepast moet worden.
-Maarten Peels vroeg zich al welke kant de democratie opgaat. Hij deed verslag over zijn voorgesprek met Donner in het gebouw van de raad van State. Ze spraken over het boek van Diamond over de diversiteit in een staatjeseuropa, dat sterker wordt door landjes die samenwerken.
Nu is er een economische strijd maar waar zijn we over 20 jaar met Europa. Het mooist is een continent met variatie. In Portugal is een kleinschalig experiment met softdrugslegalisatie.
Piet Hein Donner sprak in zijn antwoord ook over de toekomst van Europa ookla is het moeilijk daar iets over te zeggen. Naast Bosch, Erasmus en More wilde hij toch ook Il Principie noemen, het boek van Macchiavelli.
Wij moeten de diversiteit, democratie, rechtvaardigheid en solidariteit bewaren andeers werkt over 20 jaar Europa niet meer. Maar een utopie (of een eutopie) organiseren is niet gemakkelijk in de praktijk. "Mensen willen een hemel maken maar het werd een hel" zei de dichter Hölderlin. Hij verwees oa naar 1984 van George Orwell waar helemaal geen persoonlijke vrijheod meer was.
We kunnen de utopie die we hebben bewaren door de organisatie van de democratie goed ter hand te nemen. We hebben overheden nodig die handelingsvermogen hebben en niet geremd worden door onnodige referenda. Integratie is belangrijk, machteloosheid is een bedreiging. In het Europees Parlement zou de verscheidenheid tot een eenheid omgesmeed moeten worden. Er zijn problemen met het functioneren van de democratie. Verscheidenheid is slecht bij verdeeldheid, de kracht zit in de samenwerking. Goed omgaan met minderheden zorgt voor een sterke meerderheid. Er is te weinig verdraagzaamheid, te weinig tolerantie voor afwijkende meningen. Door meer solidariteit krijgen we een sterkere unie, anders vallen we alleen maar terug in machtsverhoudingen. Saint-Exupery ( schrijver van De kleine prins, Oorlogsvlieger) schreef dat een steenhoop ophoudt een stapel stenen te zijn als je er een kathedraal in ziet. Die blik zouden we moeten hebben voor Europa. We zijn nu zelf verantwoordelijk anders is er straks geen toekomst meer.
De volledige teksten van de 3 lezingen zijn terug te lezen op de site van het Erasmusfestival.

Twee studenten Eefje en Bob van het ROC Tilburg werden geïntroduceerd door hun studieleidster. Het ging over de toekomst in 2050. Lucas de Man: Maar het grootste deel van deze zaal is er dan meer hoor. Ze vertoonden een filmpje over een huis in de toekomst waar alles door elektronica geregeld wordt. Niet iedereen zal dat allemaal willen, zoals ook de telefoon in de begintijd verworpen werd. En het ging over de toekomst van het studeren. Als iedereen dan een basisinkomen heeft kan men de kennis implementern (met een chip) waar dan creatief mee ogegaan kan worden. Vraag van De Man: maar zet je je dan nog wel in voor de maatschappij. Ja een koelkast meldt ongezonde situaties door teveel junkfood. Maar de softwarebedrijven in bezit van onze data regelen alles. We kunnen het wel proberen tegen te gaan maar met de smartfoon zijn we al een heel eind in die richting, hoe moeten we met die data omgaan. Een vraagsteller uit de zaal vond het onderwerp nogal meterialistisch benaderd, wat deze ze nou op immaterieel gebied? Er is nu nog geen of weinig moraal, nog niet mee bezig. Is er dan geen misbruik, denk aan het bergrip marktwerking.
Désanne van Brederode meende dat het niet goed was om eerst de werking uit proberen en dan pas na te denken. Is naast lichamelijke gezondheid vriendschap en warmte niet het belangrijkste?
Vraag uit de zaal naar de eigen wil. Ja die is er zeker nog we hebben meer tijd voor andere dingen, we worden geen robotjes.

's Middags was er een debatwedstrijd tussen studenten van het KW1C Den Bosch en van Fontys Tilburg die door de laatsten werd gewonnen. Het debat werd geleid door Daan Welling. (geen foto's)

Lucas de Man speelde nog het tweede deel van zijn voorstelling over Europa waarin hij oa vertelde over het museum in Rome dat door de bewoners van een gekraakte wijk opgezet is en waar ook bekende kunstenaars gratis kunstwerken komen maken.

Proost Ferdinand Sassen sloot het symposium af met een verwijzing naar de drie eerdere Zwanenbroederlezingen (Bossche monologen) waarin gesproken werd over Jeroen Bosch als lid van de broederschap en over Erasmus en Thomas More.

zie ook van het Erasmus-festival de Avond van de biografie (Verkadefabriek), de voorstelling Colloquium Amicum door Moyses' Bosch en de lezing Hemel en Hel van Jheronimus Bosch door Patrick Chatellion Counet (beide in het Zwanenbroedershuis), en de lezing over Camille Claudel (bieb). Het thema van het festival was dit jaar life-writing.

zie evt ook de avond van de bieb met Nelleke Noordervliet over biografieën en de middag in de bieb met Elisabeth Leijnse, auteur van de biografie van Cécile en Elsa, twee strijdbare freules, Elsa was met de componist Alphons Diepenbrock getrouwd.

Erasmus heeft in Den Bosch op de Latijnse school in de Kerkstraat gezeten. Hij kwam uit (uit de buurt van) Rotterdam, daar is de Erasmus-universiteit en de bekende Erasmus-brug. Hij verloor op 16-jarige leeftijd in korte tijd zijn ouders. Samen met zijn broer kwam hij naar Den Bosch. Hij verbleef bijna 2 jaar bij de Broeders des Gemeenen Leeven in de Schildersstraat. Daarna vertrok hij naar Leuven en later naar Zwitserland. Hij was een humanistisch filosoof die bekend is van zijn brieven en boeken met name Lof der Zotheid. Arnon Grunberg heeft daar een antwoord op geschreven. In die tijd schreef Thomas More zijn Utopia.
Het Erasmus-festival werkt o.a. samen met het VFonds.
voor informatie over het Erasmus-festival, o.a. het programma kijk hier  -   info over de Erasmus-prijs
Foto's van de eerste Willem Witteveen-lezing (door Klaas de Vries) in 2015 vindt u op deze pagina.
Foto's van de tweede Willem Witteveen-lezing (door Rik Torfs) in 2016 vindt u hier.

Foto's van de eerste drie Bossche Monologen vindt u hier, met Wim de Ridder, Alexander Rinnooy Kan en Piet Hein Donner.

Bosch, Erasmus en More waren ook het onderwerp van de laatste JBAC Bosch-lezing door Wil Derkse op 20 november.
©2016 Gerard Monté