FOTONIEUWS

Kunsthal Boschveld locatie - expositie Joop Beljon 1922-2002 - Willem Twee concertzaal - 16 juli 2017

01/77 

   

Een bijzondere tentoonstelling in een bijzondere ruimte.

Oscar Schrover van de Kunsthal Boschveld verwelkomde het publiek en gaf een korte introductie op de expositie. Hij wees nog eens op het Cementrum (arch. Zuiderhoek*) aan de Teunislaan waarvan Joop Beljon de tuin ontworpen heeft en ingericht met enkele kunstwerken. De gemeente wilde de Loerbol aan Ameland weggeven. maar die past bij het Cementrum dat als expositieruimte o.i.d. gebruikt zou kunnen worden. [Oscar Schrover heeft bij de gmeenteraad ingesproken over het behoud van het Cementrum als monument, almede de tuin met de werken van Beljon en Jaap van der Meij.(zie ook site gemeente)]
Daarna hield Roeland Beljon, zoon van Joop Beljon, een lezing over het leven van en werk van zijn vader en hij vertoonde een nieuwe versie van de documentaire over diens leven.
(voor de video van de lezing zie web  -  voor de documentaire zie web)
De opening werd verricht door Ben Stolk, op de kustacademie in Den Haag een leerling van Joop Beljon, die daar 20 jaar directeur geweest is. Ben Stolk vond dat er bij een opening behalve een lezing** ook muziek moet zijn maar vanwege het beperkte budget draaide hij een lied uit de Dreigroscheoper: "Erst kommt das Fressen und dann die Moral".

Het is een kleine maar veel omvattende tentoonstelling, haast ongrijpbaar veel, zo concludeerden enkele bezoekers omdat er zo'n divers werk te zien is. Van heel strak abstract werk tot de natuurlijke, organische vormen die verwerkt zijn in De stad zonder einde. Beljon werkte hieraan met Ellen Vos samen, over een periode van 15 tot 20 jaar. Het is een hoogtepunt op de expositie. (zie ook de website)

De tentoonstelling is te bezoeken in de Willem Twee concertzaal (Toonzaal/voorm. synagoge), ingang aan de achterzijde in De Mortel, schuin tegenover de ingang van het SM's. Op woensdag tot en met zondag van 11 tot 17 uur. Entree gratis.
info Kunsthal Boschveld
zie evt ook de slottentoonstelling Last Call van KB op de Vughterstraat
en evt ook de expositie van Fred Schley of de expositie met werken van Ton Frenken. (beide in de Vughterstraat)
of de expositie op de oude locatie in Boschveld met werk van Flip Rutten.
©2017 Gerard Monté

* David Zuiderhoek is ook de architect van de Wederkomstkerk aan de Rijnstraat.

** Tekst van Ben Stolk over Joop Beljon
Naast beeldhouwer, typograaf, omgevingontwerper, kunstrecensent en directeur van de KABK was JB een begenadigde docent. Hij was een kunstenaar die zijn kennis en kunde niet geheim wilde houden, maar doorgeven wilde aan een volgende generatie. Als directeur van de kabk was lesgeven een manier om op een andere wijze in contact te komen met de studenten, alsmede de theoretische overdrachtsmethode ‘dynamics learning’ in praktijk brengen en het nieuwe vak ‘omgevingsontwerpen’ ontwikkelen.

Ik heb het voorrecht gehad één van zijn studenten te zijn. In 1980 ben ik onder zijn leiding afgestudeerd als omgevingsontwerper en heb daarna nog aan enkele van zijn projecten deelgenomen. JB was een klassiek leermeester
die zijn studenten stimuleerde en enthousiasmeerde voor het vak, je aanzette tot experimenteren en buiten de doosjes te denken. Eerst leren zien was zijn devies, dan leren denken, niet alleen met het hoofd, maar ook met je handen, je lijf en de materialen. Het waren intensieve, soms confronterende, maar vaak ook hilarische lessen.

Die 82 donderdagochtenden op de kamer van de directeur van de KABK zijn nog steeds bepalend voor mijn doen en denken als beelden kunstenaar. JB was veeleisend naar zijn studenten toe, maar was ook bereid zelf veel te geven. Alleen het beste was goed genoeg. Als kennismaking voor het vak omgevingsontwerpen en introductie voor zijn nieuwe studenten wilde hij ons een aantal van zijn projecten laten zien. Alleen zien was blijkbaar niet genoeg, je moest het ook ervaren.

De eerste lesdag september 1978 stond er dan ook een gigantische touringcar klaar voor de KABK, waarmee wij, de 10 nieuwe omgevingsontwerpstudenten de hele dag werden rondgereden langs werken van JB in o.a. Utrecht, Nijmegen, Tilburg en hier in Den Bosch. In deze stad bezochten wij het indrukwekkende Cementcentrum dat nu leeg staat te verloederen. Wat mij betreft zo snel mogelijk in ere herstellen.

JB maakte zijn studenten regelmatig deelachtig van zijn eigen projecten. Onder het motto ‘grote beeldhouwkunst bloeit in het collectivum’ bouwde hij opdrachten om in studentenprojecten. In het najaar van 1978 werd hem gevraagd een ingangspartij te ontwerpen voor de biënnale in Kortrijk. Dit monde uit in het ‘riet project’ waar met dit dakbedekkings materiaal een groot aantal enorme sculpturen werd gemaakt door studenten. Zoals hij zelf zei, tegen bed, bad en brood vergoeding. Maar een beetje meer dan Spartaans vond hij wel prettig en dat gunde hij zijn studenten ook.
Tijdens het riet project in Kortrijk had de organisatie gemeend ons onder te brengen in de plaatselijke jeugdherberg, ergens in de buitengebieden van Kortrijk. Een klassieke Vlaamse gelegenheid, met metalen stapelbedjes in kleine hokjes, dat werd bestierd door een streng echtpaar. We hoefden ze nog net niet met vader en moeder aan te spreken. Bij het ontbijt hadden we de keuze tussen dikke havermoutpap of taai grauw roggebrood met droge trappistenkaas. Wij studenten waren niet veel meer gewend en vonden het prima, maar na één nacht van kraken en piepen en kramp in de magen vond JB het waarschijnlijk genoeg. De volgende avond werden we naar Moescron gereden, net over de taalgrens in Wallonië en belanden in een alleraardigst hotel aan een karakteristiek Belgisch pleintje(waar JB gek op was) en na een heerlijke nacht in een breed zacht verend bed zat iedereen uiterst tevreden aan het ontbijt met croissant, boter en marmelade. Hoe dit verder geregeld is met de organisatie weet ik niet, maar ik betwijfel of deze actie de relatie tussen Vlaanderen en Wallonië goed gedaan heeft.

Na mijn academiejaren heb ik nog regelmatig meegedaan aan projecten die JB ondernam. Hij nodigde collega-kunstenaars uit de hele wereld uit, om gastlessen te geven en om ons op die manier deelachtig te maken van zijn netwerk. Op die manier heb ik kennis gemaakt met de Italiaanse kunstenaar Nivola en zijn indertijd revolutionaire cementuitsnijtechniek.

Van veel van de studentenprojecten zijn publicatie verschenen in vakbladen en zijn boekjes uitgekomen. Ter viering van het 10 jarig bestaan van de afdeling omgevingsontwerpen is een bij een tentoonstelling met werk van studenten in het Cosa in Delft het boek uitgegeven getiteld: ‘Droom en Gestalte’. Hierin staat een mooi overzicht van resultaten van deze opleiding en een schrijven door JB zelf wat hij omschreef als ‘verantwoording voor wat hij als leermeester omgevingsontwerpen heeft aangericht’.

Daarnaast heeft hij twee boekjes gepubliceerd “zo doe je dat” en ‘open ogen’ als handleiding voor docenten en studenten in het vormgeven en ik kan u zeggen dat ik ze nog steeds gebruik. Natuurlijk ook omdat ik zelf in het tweede deel voor kom, hoofdstuk refugium. Een fraaie foto van mij, kruipend m’n kunstwerk in, dus slecht mijn achterwerk zichtbaar.

Naast de studentenprojecten ging JB regelmatig een samenwerkingsverband aan met collega’s, oud-studenten wat hij betitelde als pas de deux of quatre mains. Van een van deze samenwerkingen staat een fraai voorbeeld op deze tentoonstelling, ‘de stad zonder einde’ die hij samen met Ellen Vos heeft ontworpen en uitgevoerd. Dit project heeft jaren in beslag genomen en pas in 2002 voor het eerst. Later, in 2012 ook te zien in de galerie Beelden bij Beljon.
De galerie van Roeland Beljon die met dit soort evenementen zo voorbeeldig de herinnering aan zijn vader in leven houdt.
De ontstaansgeschiedenis van deze stad is jarenlang gehuld in nevelen en sigarenrook.
Men wist ervan, maar niet het fijne!
Achteraf gezien en gehoord is het nog een klein mirakel dat we het resultaat kunnen bewonderen, te danken aan doorzettingsvermogen en de artistieke drang van Joop en Ellen om dit tot stand te brengen. De ontwerpen werden eerst in was gemaakt, heen en weer geschoven tussen de twee kunstenaars, en omdat er tussen de ontwerpjamsessies soms weken of maanden konden zitten besloot JB tijdens een bloedhete zomer een enorme koelkast aan te schaffen. Daar konden de wasmodellen in bewaard worden en zo niet door de hitte vervormen. Door een onbegrijpelijk technisch mankement aan de koelkast werd deze niet koud van binnen maar steeds warmer. Bij de eerstvolgende nieuwe ontwerpsessie bleek de binnenkant van de koelkast veranderd in een druipsteengrot.
Onder het motto ‘houd moed’ en ‘geef je droom gestalte’ is de stad geworden wat hij nu is.

Dames en heren, het was een voorrecht om leerling te zijn van JB en een eer om deze expositie te openen.
Dat laatste heb ik dus nog niet gedaan en wil dat doen met, jawel, muziek, want zonder muziek geen opening.
Een lied van Bertold Brecht.
Hiermee is de expositie geopend en laat ik u over aan de stemmen uit het verleden…

(c) Ben Stolk 2017 / gerarddenbosch